Gerrit Achterberg 1905-1962
De
vraag in hoeverre leven en werk van kunstenaars met elkaar verknoopt zijn, is
een probleem dat bij een avond over Gerrit Achterberg
zeker aan de orde komt. Het signaleren van een kwestie betekent nog niet
het oplossen ervan, het maakt deze hooguit meer complex. Zeker is dat de
schrijver Achterberg gezegend was met een geweldig talent. Getalenteerde
dichters zijn er trouwens veel in Nederland.
Honderdduizenden paginas poëzie zijn geschreven, gedrukt en verkocht. Maar een dichter die in Nederland meer dan vijfhonderd bundels omzet, is al een grote. Ervan rondkomen, is een onmogelijkheid. Achterberg echter verkocht alleen van zijn Verzamelde Gedichten al bijna 50.000 (prijzige) exemplaren, hij schreef meer dan duizend kwalitatief zeer hoogwaardige gedichten en het aantal bundels dat opgeteld is verkocht, bedraagt gemakkelijk een half miljoen. Als we dan ook nog in gedachten houden dat hij bovenal zeer populair was onder het protestantse volksdeel, dan mogen we concluderen dat Achterberg in zijn eentje in staat is geweest om bij praktisch elke belezen protestant een plaats op de lectuurtafel in te nemen. Een groot en begenadigd dichter was hij zeker, wat niet inhoudt dat de demonen
van het kwaad aan hem voorbij zijn gegaan. Dichterschap is geen garantie voor
stabiliteit. Schrijvers als Arends, Loesberg, Biesheuvel, De Mérode en Vestdijk
hebben deze helse kwelgeesten aan den lijve ondervonden, waarbij Gerrit
Achterberg zelfs de hand sloeg aan de vrouw die hij begeerde. Met de kennis van
nu zouden we hem bipolair hebben genoemd. Van 1937 - 1943 was hij opgenomen in
verscheidene psychiatrische inrichtingen. Pas toen antipsychotica in de
therapieën konden worden gebruikt, kon Achterberg zijn tbs-veroordeling verder
buiten de inrichting ondergaan. Later heeft men letterkundigen en redacties wel
het verwijt gemaakt dat de beoordeling van Achterberg tekort is geschoten omdat
zijn misdaden werden verdonkeremaand, versluierd of zelfs ontkend, waarmee we
weer terug zijn bij mijn openingszin.
We bespreken zijn biografie, behandelen een aantal van zijn griezelig knappe gedichten, en als het wil lukken, bekijken we een paar beelden van een documentaire die jaren geleden via de publieke omroep is uitgezonden. Wopke van der Lei is docent Nederlands en verzorgt regelmatig lezingen voor het Leerhuis. |
![]() |
Datum: | maandag 21 maart 2022 | 2213 |
Tijd: | 20:00 uur |
|
Locatie: | Immanuelkerk |
|
Inleider: | dhr. W.M.R. van der Lei |