De Veluwe Gereformeerd

De zestiende eeuw staat bekend als de eeuw van politieke en religieuze verandering. Jos de Weerd vertelt hoe de omwenteling van kerk en wereld werd beïnvloed door lokale gemeenschappen, en andersom. Hij richt zich daarbij op de Veluwe, een deel van het hertogdom Gelre, dat een strategische rol speelde in de machtsverhoudingen in de Nederlanden. 

Op de Veluwe voltrok zich een katholiek vernieuwingsproces, dat door onverwachte gebeurtenissen omsloeg in een protestantse hervorming. Daar zag het lange tijd niet naar uit. Ondanks de vele variaties waren verschillende groepen van gelovigen eensgezind over de autoriteit van de Bijbel, het christocentrisme en de noodzaak van hoogopgeleide geestelijken.  

Pas na de Beeldenstorm van 1566 kwam er een scheiding en ontbrandde het religieuze conflict. Uiteindelijk bleek de machtsovername door de gereformeerde Jan van Nassau beslissend en zette de protestantisering door.
Het Veluwse reformatie-proces, zo toont De Weerd, was onregelmatig, onberekenbaar en kende per plaats verschillende uitkomsten.  

 

Jos de Weerd (Zwolle, 1990) is religiehistoricus. Hij studeerde Geschiedenis aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en promoveerde in 2021 aan dezelfde universiteit. De Weerd is als Fellow verbonden aan het HDC Centre for Religious History aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.